Marieke Ringrose-Blijleven

Marieke is motivatie-expert en heeft daarvoor 18 jaar ervaring als docent, decaan en leerlingcoördinator in het voorgezet onderwijs. Zij is moeder van twee zoons, waarvan de jongste behoorlijk heeft geworsteld met motivatieproblematiek. Na het horen van de zoveelste docent die riep: ‘Niet alles in het leven kan leuk zijn, sommige dingen moeten nou eenmaal’ ontstond bij haar de drive om uit te vinden hoe motivatie ontstaat, hoe het verdwijnt en vooral hoe je het terugkrijgt.

‘Het is mijn missie om onnodig afstromen van niveau, doubleren en zakken terug te dringen’

De motivatieproblematiek omvat een aantal onderzoekgebieden, waaronder autonomie en competentie, maar tijdens dit havocongres spreekt Marieke vooral over het belang van sociale verbondenheid. We weten natuurlijk allang dat verbondenheid heel belangrijk is voor ons als mens. Maar waarom gaat het in de praktijk dan toch mis? ‘We nemen er niet de rust en tijd voor om het in de praktijk toe te passen. We zijn de druk, met ons hoofd bij andere dingen, kijken vanuit ons eigen perspectief en luisteren niet naar het perspectief van onze leerling.

Het effect van praten tégen de leerling

In de praktijk horen we uitspraken zoals:

• ‘Hij moet eerst maar eens iets gaan doen, voordat ík er extra tijd in ga steken’.
• ‘Wat wil je met zo’n ongeïnteresseerde houding, dan kan je zulke cijfers verwachten’

Als een leerling dit hoort, zakt de motivatie hem in de schoenen. Zo praten we tégen de leerling: we oordelen, we leggen regels op, we geven continu aan wat ze fout doen. Het is eenrichtingsverkeer en er is geen ruimte voor de emotie van de leerling. Dat heeft meer effect dan we misschien denken, want dan gaat de frustratie naar binnen en komen ze zeker niet in de buurt van een oplossing. De leerlingen kunnen geen stoom afblazen, ze voelen zich alleen en onbegrepen. De deur gaat dicht en vragen stellen is niet meer aan de orde. Ze doen negatieve ervaringen op en komen in de slachtofferrol, die dan heel goed past.

Het gaat hier overigens niet om wat ‘goed’ is of wat ‘fout’. Het gaat erom dat je kijkt naar je eigen aandeel in een situatie en hoe je daar verandering in zou kunnen brengen. Bereik je met jouw aanpak wat je wilt bereiken? Samen kijk je naar dezelfde situatie, maar vanuit een ander perspectief. Als je niet van plan bent om er iets anders in te zien, dan kom je nooit bij elkaar.

Wel doen! Praten mét de leerling

Leerlingen hebben er behoefte aan dat ze ook zelf dingen kunnen zeggen en dat er geluisterd wordt. Zij moeten zelfstandig worden en eigen regie krijgen. Hoe ga je daarover met elkaar in gesprek? Door eens te luisteren naar de andere kant van het verhaal. Wees nieuwsgierig en neem de tijd. Stel vragen waarop je het antwoord nog niet weet. Wat vind de leerling zelf? Wat is zijn of haar perspectief, en van de ouders? Waar willen we samen naartoe en hoe komen we daar?

Stel eens de vraag ‘hoe gaat het met je?’ en ben dan ook écht bereid om te luisteren naar het antwoord. Je maakt van het contact tweerichtingsverkeer en als je doorvraagt, dan merk je dat het helpt. Dat is het effect van praten mét de leerling. De muur van emoties breekt af. Ze kunnen hun verhaal kwijt en voelen zich gehoord. Daardoor leren zij hun emoties reguleren en kunnen weer actief worden.

Wat er ook nodig is, volgens Marieke: ‘We leren met ons hoofd, we leren kennis en bepaalde vaardigheden, maar sociaal-emotionele aandacht krijgt minder aandacht. Leerlingen leren niet om echt te voelen, waardoor ze vaak ook niet weten wat ze echt nodig hebben. Wij weten dat ook niet altijd, maar door samen te werken en samen te kijken naar wat er nodig is, lukt het beter. Het is een zoektocht die we samen moeten doen.’